Czym jest zapalenie okostnej zęba?

Zapalenie okostnej zęba to bardzo bolesna dolegliwość. Objawia się ona silnym, promieniującym bólem zęba występującym szczególnie przy nagryzaniu, okresowymi szczękościskami czy podwyższoną temperaturą ciała. Do choroby dochodzi najczęściej na skutek szerzenia się procesu zapalnego miazgi w kierunku kości wyrostka zębodołowego. Jak leczyć zapalenie okostnej zęba? Czy istnieje w ogóle możliwość, by uniknąć ekstrakcji zęba?

Czym jest okostna?

Okostna to włóknista, silnie ukrwiona i unerwiona błona otaczająca kość. Składa się z włóknistej warstwy zewnętrznej i wewnętrznej warstwy rozrodczej, która zawiera komórki kościotwórcze. Okostna pełni kilka ważnych funkcji: ochrania i odżywia kości, wytwarza tkanki kostne w okresie rozwoju oraz regeneruje ubytki np. po urazach mechanicznych.

Czym jest zapalenie okostnej?

Zapalenie okostnej to kolejny etap szerzenia się procesu zapalnego miazgi zęba poprzez ozębną do kości wyrostka zębodołowego. Proces ten odbywa się w sposób następujący: bakterie i ich toksyny przedostają się przez kość do pokrywającej ją okostnej, ta zaś, zainfekowana, reaguje stanem zapalnym. Wraz z postępowaniem procesu zapalnego, pojawia się wysięk, który odwarstwia i napina okostną, prowadząc w ten sposób do silnych dolegliwości bólowych.

Przyczyny zapalenia okostnej zęba

Na początek należy uściślić, że stosowane powszechnie określenie „zapalenie okostnej zęba” jest błędne. Tak naprawdę, do czynienia mamy bowiem z okostną szczęki bądź żuchwy, a ząb stanowi jedynie źródło rozprzestrzeniającego się problemu.

Najczęstsze przyczyny zapalenia okostnej, które powodowane jest procesami zapalnymi zębów, to:

• nieleczone zmiany próchnicze, których efekt stanowi zapalenie miazgi i martwica,
• nieleczone zęby z martwicą miazgi bądź zgorzelą,
• zapalenia tkanek okołowierzchołkowych zęba,
• zaawansowane zapalenia przyzębia,
• problemy z wyrzynaniem zębów mądrości,
• nieusunięte zakażone korzenie zębów tkwiące w kości,
• zapalenia kości (te niepochodzące od zębów).

Znacznie rzadziej występujące przyczyny zapalenia okostnej, to powikłane złamania żuchwy, zapalenia ślinianki, czy powikłania po zastosowaniu znieczulenia miejscowego.

Zapalenie okostnej zęba – objawy. Jak rozpoznać zapalenie okostnej?

Głównym objawem zapalenia okostnej zęba jest silny, pulsujący ból zęba, występujący wzdłuż gałęzi nerwu trójdzielnego, który unerwia czuciowo twarz. Dolegliwości promieniują do okolic oczu i uszu, a czasem są tak intensywne, że niektórzy pacjenci skarżą się na ból zęba rozprzestrzeniający się po całej głowie i szyi. Okolice zakażonego zęba są opuchnięte, zaczerwienione, w trakcie ich dotyku ból się potęguje. Sam ząb często jest rozchwiany, zdarza się również, że wysadzony z zębodołu.

Niekiedy w związku z ostrym zapaleniem okostnej zęba, dochodzi również do szczękościsku, czyli ograniczenia możliwości rozwierania szczęk. U niektórych pacjentów pojawia się gorączka i gorsze samopoczucie.

Rodzaje zapalenia okostnej

Stan zapalny okostnej zęba możemy podzielić na:

• ostre zapalenie okostnej,
• przewlekłe zapalenie okostnej. 

Jak leczyć zapalenie okostnej zęba? Jaki antybiotyk włączyć?

W przypadku dostrzeżenia u siebie objawów zapalenia okostnej zęba, należy niezwłocznie udać się do stomatologa. Ten, w celu zdiagnozowania problemu, najpierw wykona zdjęcie rentgenowskie naszej szczęki, w niektórych przypadkach pacjent dodatkowo otrzymuje skierowanie na tomograf.

Po ocenie wykonanych zdjęć, specjalista przepisuje osobie chorej antybiotyki – szczególnie dobrze sprawdza się w tym przypadku klindamycyna, która znakomicie penetruje tkankę kostną. Należy jednak przy tym pamiętać, że antybiotykoterapia nie jest odpowiednim rozwiązaniem dla wszystkich pacjentów – to, czy leczenie antybiotykiem w danym przypadku okaże się zasadne, jest zależne od ogólnego stanu zdrowia osoby leczonej oraz jej indywidualnych predyspozycji. Aby zredukować ból związany z zapaleniem okostnej zęba, zaleca się stosowanie środków przeciwbólowych, takich jak aspiryna, paracetamol czy ibuprofen. W celu wyeliminowania opuchlizny lekarze zalecają zimne okłady.

Bez wizyty w gabinecie stomatologicznym się nie obejdzie

Kolejnym etapem leczenia, gdy już zakończymy leczenie antybiotykami i wyeliminujemy ból oraz opuchliznę, jest zajęcie się przez stomatologa źródłem problemu, czyli kłopotliwym zębem. Nie zawsze konieczne jest jego usuwanie – wszystko zależy od tego, w jakim stanie jest ząb. W niektórych przypadkach, specjalista może wdrożyć leczenie kanałowe, które polega na usunięciu chorobowo zmienionej miazgi zęba z komory i kanałów zębowych. O ekstrakcji problematycznego zęba dentysta decyduje w ostateczności, gdy już nie istnieją żadne szanse, by go odbudować.

Możliwe powikłania po zapaleniu okostnej zęba

Jeśli nie podejmiemy leczenia zapalenia okostnej zęba, proces zapalny doprowadzi do powstania ropnia podokostnowego (zbiornika ropy pod okostną). W naszej jamie ustnej, tuż przy chorym zębie pojawi się bolesne, elastyczno-twarde wygórowanie z obrzękiem okolicznych tkanek. Ból zęba jeszcze bardziej się nasili, będzie występował nawet bez dotykania zainfekowanych okolic, a przy ich podrażnianiu, stanie się niemal nie do zniesienia. Okresowo występować będzie gorączka, ogólne osłabienie, oraz dreszcze.

Leczenie ropnia podokostnowego jest nieco bardziej skomplikowane, ponieważ wymaga nacięcia ropnia w znieczuleniu miejscowym, i następnie wykonania sączkowania, czyli wygórowania na błonie śluzowej, mającego doprowadzić do ewakuacji treści ropnej. Po pozbyciu się z newralgicznych miejsc ropy, problematyczny ząb jest leczony kanałowy, bądź – w ostateczności – dochodzi do jego ekstrakcji.

Luki zębowe spowodowane leczeniem zapalenia okostnej zęba bądź związanymi z nim powikłaniami wypełnia się stosując leczenie protetyczne bądź implantoprotetyczne.

Nieleczone, ostre zapalenie okostnej - co w sytuacji, kiedy nie wdrożycie odpowiedniego leczenia? Czy grozi Wam sepsa?

Nieleczone ostre zapalenie okostnej może doprowadzić do poważnych powikłań, a w konsekwencji nawet do śmierci. Stan zapalny najczęściej obejmuje wówczas inne tkanki oraz narządy, przyczyniając się tym samym do zapalenia mięśnia sercowego, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, a także do sepsy. Poza tym ignorowanie zapalenia okostnej przynosi ryzyko pojawienia się ropnia zęba, ropni mózgu lub oczodołów.