Wszystko, co musisz wiedzieć o mikrobiomie jamy ustnej, czy ma związek z chorobami przyzębia i jak go odbudować?

W ostatnich latach wielu naukowców przeprowadza badania dotyczące mikroorganizmów żyjących w naszych jelitach oraz ich wpływu na choroby układu pokarmowego. Bardzo ważna w kwestii funkcjonowania organizmu człowieka jest także flora jamy ustnej, która jest jednym z najbardziej różnorodnych mikrobiomów. Co tak naprawdę kryje się pod pojęciem mikrobiomu? Jakie funkcje pełni mikrobiom jamy ustnej i jaki ma wpływ na zdrowie jamy ustnej? Czym jest dysbioza mikrobiomu? W poniższym artykule znajdziesz wszystkie najważniejsze informacje na temat bakterii żyjących w środowisku jamy ustnej. Okazuje się, że nie wszystkie z nich mają na nas niekorzystny wpływ. Jeżeli chcecie się dowiedzieć więcej o bakteriach występujących na zębach i tym jaki mają wpływa na nasze zdrowie - koniecznie czytajcie dalej. W tym artykule wszystko Wam wyjaśnimy!

Czym jest mikrobiom jamy ustnej?

Mikrobiom to połączenie wszystkich mikroorganizmów (mikroflora) wraz ze środowiskiem, w którym żyją. Jak do tej pory odkryto ponad 700 różnych gatunków wirusów, grzybów, archeonów i prositów, które zasiedlają jamę ustną człowieka. Wspomniane mikroorganizmy bytują w różnych miejscach. Inaczej charakteryzuje się mikroflorę śliny, a inaczej języka, policzków, dziąseł, podniebienia czy migdałków. Szacuje się, że zaledwie jeden milimetr śliny zawiera nawet 100 milionów komórek mikroorganizmów. Mikrobiom jamy ustnej wyróżnia się wrażliwością, a także wykazuje zmienność w zależności od dostępu do tlenu, składników odżywczych, pH oraz innych czynników.

Jak powstaje mikrobiom jamy ustnej?

Mikrobiom rozwija się przez całe życie człowieka. Początkowa kolonizacja jamy ustnej przez mikroorganizmy odbywa się już w trakcie narodzin, kiedy płód, przechodząc przez drogi rodne, ma kontakt z wieloma bakteriami. W ten sposób zaczyna tworzyć się naturalna mikroflora. Pierwszymi bakteriami, które zasiedlają jamę ustną dziecka, są te z grupy Streptococcus oraz gram-ujemne beztlenowce.

Kiedy dochodzi do stabilizacji w mikrobiomie jamy ustnej?

Stabilizacja mikrobiomu jamy ustnej przypada na okres młodego wieku dorosłego. Wówczas naszą jamę ustną zamieszkuje ponad 700 gatunków mikroorganizmów. Zróżnicowanie mikrobiomu uzależnione jest od poziomu zasolenia, pH, temperatury, parametrów śliny czy potencjału oksydacyjno-redukcyjnego.

Funkcje mikrobiomu jamy ustnej – co należy o nich wiedzieć?

Mikrobiom w jamie ustnej człowieka oraz bakterie w nim bytujące pełnią następujące funkcje:

• mobilizują układ odpornościowy
• pozbywają się wolnych rodników
• zapobiegają powstawaniu próchnicy
• odpowiadają za regulację ciśnienia krwi
• wspomagają remineralizację i demineralizację szkliwa
• wpływają na działania antyoksydacyjne i przeciwzapalne
• przyczyniają się do regulacji układu pokarmowego, odpowiadają za metabolizm produktów odżywczych.

Czym jest dysbioza mikrobiomu jamy ustnej i jakie czynniki sprawiają, że równowaga mikroorganizmów zostaje zachwiana?

Mikroorganizmy na co dzień żyją ze sobą w ścisłej równowadze i w zależności od panujących w danym środowisku warunków mogą się wspierać lub też walczyć ze sobą. Można więc stwierdzić, że dysbioza mikrobiomu to inaczej zaburzenie równowagi proporcji niektórych bakterii. Najczęściej występujące choroby związane z dysbiozą mikrobiomu jamy ustnej to próchnica i choroby dziąseł. Duża liczba patogennych bakterii w jamie ustnej - poza tym, że ma wpływ na rozwój próchnicy - może powodować krwawienie dziąseł, gromadzenie się sporych ilości płytki nazębnej i kamienia nazębnego, a także pojawienie się nieprzyjemnego zapachu z ust. Oto czynniki, które wpływają na zjawisko dysbiozy mikrobiomu jamy ustnej:

• palenie papierosów
• nieodpowiednia dieta
• choroby zębów i dziąseł
• stany zapalne jamy ustnej
• uwarunkowania genetyczne
• zaburzenia układu odpornościowego
• choroby ogólnoustrojowe, np. cukrzyca
• choroby ślinianek i mniejsza produkcja śliny
• przyjmowanie niektórych antybiotyków i substancji o działaniu antybakteryjnym.

Bakterie w jamie ustnej a choroby przyzębia

Podstawową przyczyną występowania chorób przyzębia jest obecność w jamie ustnej i kieszonkach przyzębnych szkodliwych bakterii, zwłaszcza tych, które tworzą płytkę nazębną. Możemy zaliczyć do nich beztlenowe bakterie gram-ujemne, w tym: Actinobacillus actinomycetemcomitans, Tannerella forsythensis i Porphyromonas gingivalis. Bakterie, które za rozwój chorób przyzębia odpowiedzialne są w nieco mniejszym stopniu, to: Prevotella intermedia, Campylobacter rectus, Peptostreptococcus micros, Fusobacterium nucleatum, Eubacterium nodatum czy Streptococcus intermedius.

Jak odbudować florę bakteryjną i pozbyć się dysbiozy?

Dysbioza jamy ustnej pozostawia po sobie poważne konsekwencje, które dotyczą nie tylko jamy ustnej, lecz całego organizmu. Dlatego też bardzo ważne jest podjęcie natychmiastowych działań, które mają na celu ochronę oraz odbudowę flory bakteryjnej. Niezwykle istotne jest również stosowanie dobrze zbilansowanej diety. Nie można zapominać także o właściwej higienie jamy ustnej.

Znaczący wpływ na stan jamy ustnej ma też probiotykoterapia. Kiedy równowaga jest zaburzona, warto zaopatrzyć się w środki zawierające laktoferynę, czyli białko o działaniu przeciwzapalnym i antybakteryjnym, obecne chociażby w ślinie. Ważną rolę w odbudowie flory bakteryjnej jamy ustnej powinna pełnić także witamina D, gdyż wspiera mineralizację szkliwa oraz poprawia kondycję zębów, tym samym zmniejszając ryzyko występowania próchnicy. Kolejnym pomocnym probiotykiem może okazać się Lactobacillus salivarius SGL 03, który hamuje gromadzenie się patogenów oraz zwiększa liczbę bakterii o pozytywnym działaniu.  

Mikroflora w jamie ustnej jest ogromnie istotna - dbajcie o nią!

Podsumowując, mamy nadzieję, że tym artykułem zainteresowaliśmy Was mikrobiomem jamy ustnej i tym jaki ma wpływ na nasze zdrowie. Koniecznie o niego zadbajcie, ponieważ kiedy dochodzi do zaburzeń mikrobiomu, jesteście już tylko o krok od próchnicy i poważnych chorób dziąseł, które są bezpośrednio powiązane z dysbiozą.