Fluor to pierwiastek chemiczny występujący w stanie wolnym w postaci dwuatomowej cząsteczki F2. Przyjmowany w odpowiednich dawkach, ma pozytywny wpływ na zdrowie – nie tylko zapobiega próchnicy, ale również stymuluje tworzenie nowej tkanki kostnej. Jego niedobory zaś niekorzystnie oddziałują na szkliwo – zbyt mała ilość fluoru sprawia, że staje się ono cieńsze, mniej odporne, i podatniejsze na pęknięcia oraz urazy mechaniczne.
Charakterystyka fluoru
Fluor możemy znaleźć nie tylko w pastach do zębów czy innych produktach do pielęgnacji jamy ustnej – jego związki są obecne również chociażby w wodzie pitnej. Ponadto, bogatym źródłem fluoru jest herbata, a także ryby, produkty zbożowe, czy sery podpuszczkowe.
Fluor – szkodliwy czy nie?
W ostatnim czasie straszenie ludzi fluorem znacznie się nasiliło. Różnego rodzaju portale internetowe, branżowi „eksperci”, czy inni ludzie uchodzący za autorytety szeroko opowiadają o przykrych konsekwencjach wiążących się z przyjmowaniem fluoru, jednocześnie rekomendując wyłącznie tego pierwiastka z codziennej pielęgnacji jamy ustnej, i zastąpienie go którymś z naturalnych ziół. Czy fluor w paście do zębów istotnie niesie zagrożenie dla naszego zdrowia? Czy warto kupować wyłącznie pasty do zębów bez fluoru?
Odpowiedź brzmi nie. Zdaniem stomatologów, wszelkie teorie dotyczące szkodliwej działalności fluoru są mocno przesadzone, a stężenie tego pierwiastka w produktach do codziennej pielęgnacji jamy ustnej jest na tyle niskie, że w pełni bezpieczne dla naszego zdrowia. Nie istnieją ponadto żadne badania, które dowodziłyby, że fluor w pastach do zębów, wiąże się z jakimikolwiek przykrymi konsekwencjami zdrowotnymi.
Prawdą jest, że fluor może być szkodliwy i wykazywać toksyczne działanie, ale tylko w sytuacji, gdy zostanie on przez nas dość znacząco przedawkowany. Pierwiastek ten dostępny w pastach do zębów, żelach do fluoryzacji, czy innych specyfikach do pielęgnacji zębów i dziąseł, jest w pełni bezpieczny. Wystarczy tylko wspomnieć, że przeciętna pasta osoby dorosłej zawiera około 2,25 mg fluoru, natomiast śmiertelna dawka tego specyfiku wynosi 5-10 g. Nie jest zatem fizycznie możliwe, by występując w tak niskim stężeniu, fluor wyrządził nam jakąkolwiek krzywdę.
Jak dochodzi do przedawkowania fluoru? Jakie są objawy?
Obecnie do przedawkowania fluoru dochodzi najczęściej nie za sprawą produktów do pielęgnacji jamy ustnej, a z uwagi na nasz tryb życia, czyli poprzez spożywanie posiłków bogatych w ten pierwiastek czy picie fluoryzowanej wody. Jak wspomniano wcześniej, bardzo duże ilości fluoru posiadają w swoim składzie ryby (szczególnie makrela, dorsz, czy łosoś), produkty zbożowe, czy niektóre sery. Zagrożenie fluorozą wzrasta także w przypadku osób, które piją dużo herbaty.
W jaki sposób objawia się fluoroza, czyli schorzenie związane ze zbyt dużą ilością w organizmie fluoru? W najlżejszej postaci chorobę charakteryzują białe, kredowe plamy, które można dostrzec na zębach. Z czasem plamy te mogą powodować nadżerkę szkliwa, czyli osłabiać nasze szkliwo i zmieniać jego twardość. W najbardziej zaawansowanych, przewlekłych stadiach, fluoroza może prowadzić do takich konsekwencji zdrowotnych jak:
- bóle mięśniowe i kostne,
- ogólne osłabienie,
- kaszel,
- nieżyt nosa,
- senność,
- skostnienia i zwapnienia,
- uszkodzenia nerek i wątroby,
- zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej,
- zapalenia dziąseł,
- deformacje kości i stawów.
Jak zapobiegać fluorozie?
Jak podkreślono wyżej, do fluorozy dochodzi najczęściej nie na skutek korzystania z past do zębów na bazie fluoru czy innych produktów do pielęgnacji jamy ustnej zawierających ten pierwiastek, ale poprzez spożywanie bogatych w niego artykułów. Profilaktyka przed fluorozą powinna więc przede wszystkim obejmować niespożywanie fluorowanej wody, ograniczenie picia herbaty, czy umiar w spożywaniu bogatych w fluor produktów. Zamiast nich, spożywajmy artykuły bogate w wapń, takie jak mleko czy wszelkie jego przetwory.
Jeśli chcemy uniknąć fluorozy, powinniśmy też starać się unikać przebywania w rejonach o wysokim, naturalnym bądź przemysłowym stężeniu fluoru. Dbajmy również o odpowiednią pielęgnację jamy ustnej – regularnie szczotkujmy zęby pastami o działaniu remineralizującym i odbudowującym.
Czy fluor w paście do zębów na pewno jest bezpieczny?
Stomatolodzy są zgodni: korzyści wynikające z zastosowania fluoru w środkach do higieny jamy ustnej zdecydowanie przewyższają ewentualne ryzyko powikłań. Statystyki jednoznacznie potwierdzają, że użytkownicy, którzy korzystają z past do zębów z fluorem, mają znacznie niższy wskaźnik próchnicy i zdrowsze zęby. Doprowadzić do fluorozy, jedynie stosując pastę z tym pierwiastkiem, zaś praktycznie nie sposób.
Reasumując, nie dajmy się zwariować. Jeśli będziemy korzystali z past zawierających fluor w sposób zgodny z zaleceniami umieszczonymi na opakowaniu, na pewno nic złego nam się nie stanie, a wręcz przeciwnie – wzmocnimy szkliwo i zapewnimy sobie niezbędną ochronę przed próchnicą.
