Zdrowe zęby odgrywają kluczową rolę nie tylko w estetyce uśmiechu, ale także w prawidłowym funkcjonowaniu jamy ustnej. Niestety, z różnych przyczyn może dojść do obumarcia zęba, co niesie za sobą poważne konsekwencje. Martwy ząb to taki, który stracił swoje unerwienie i ukrwienie. Jakie są objawy martwicy zęba? Czy zawsze powoduje ból? Jakie metody leczenia stosuje stomatologia? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule.
Czym jest martwy ząb?
Martwy ząb to ząb, którego miazga – tkanka wewnątrz zęba zawierająca naczynia krwionośne i nerwy – przestała być ukrwiona i unerwiona. Proces obumierania może trwać od kilku dni do kilku miesięcy i nie zawsze daje jednoznaczne objawy.
W początkowej fazie, gdy dochodzi do stanu zapalnego miazgi, pacjent może odczuwać silny ból, który ustępuje, gdy nerwy całkowicie obumrą. Wbrew pozorom, martwy ząb nie zawsze boli – brak dolegliwości nie oznacza jednak, że nie wymaga leczenia.
Objawy martwego zęba
Martwica zęba nie zawsze jest od razu widoczna, dlatego warto zwracać uwagę na następujące objawy:
• Zmiana koloru zęba
Zdrowy ząb ma naturalny, biało-kremowy odcień. Gdy zaczyna obumierać, może przybierać ciemniejszy kolor – od żółtawego, przez szary, aż po brązowy. Jest to skutek zaniku ukrwienia i odkładania się produktów rozpadu tkanek wewnętrznych zęba.
• Ból i nadwrażliwość
Na różnych etapach martwicy zęba mogą pojawić się bóle – od lekkiej nadwrażliwości na ciepło i zimno po intensywne, pulsujące bóle, zwłaszcza podczas gryzienia.
• Nieprzyjemny zapach z ust
Obumarła miazga może stać się siedliskiem bakterii, co prowadzi do powstania nieprzyjemnego zapachu z ust, trudnego do wyeliminowania standardowymi metodami higieny.
• Obrzęk i stan zapalny dziąseł
Czasami wokół martwego zęba może występować opuchlizna i zaczerwienienie dziąseł, co może wskazywać na obecność stanu zapalnego lub rozwijający się ropień.
• Przetoka ropna lub ropień
W zaawansowanych przypadkach infekcja może doprowadzić do powstania ropnia lub przetoki ropnej – niewielkiego otworu w dziąśle, przez który wydobywa się ropa.
Przyczyny martwicy zęba
Oto przyczyny martwicy zęba:
- zaawansowana próchnica – głęboka, nieleczona próchnica może dotrzeć do miazgi i wywołać stan zapalny, który prowadzi do jej martwicy;
- urazy mechaniczne – silne uderzenie, złamanie lub wielokrotne mikrourazy (np. spowodowane bruksizmem – zgrzytaniem zębami) mogą prowadzić do uszkodzenia naczyń krwionośnych i martwicy miazgi;
- infekcje bakteryjne – bakterie z nieleczonych stanów zapalnych w jamie ustnej mogą przedostać się do miazgi i spowodować jej obumarcie.
Diagnostyka martwego zęba
Aby potwierdzić martwicę zęba, stomatolog przeprowadza kilka badań:
- badanie kliniczne – ocena koloru zęba, jego reakcji na bodźce i ewentualnego stanu zapalnego dziąseł;
- test na żywotność miazgi – sprawdzenie reakcji na bodźce termiczne i elektryczne;
- zdjęcie RTG – pozwala ocenić stan tkanek wokół zęba i wykryć ewentualne zmiany zapalne;
- tomografia CBCT – w bardziej skomplikowanych przypadkach pozwala uzyskać trójwymiarowy obraz struktur zęba.
Leczenie martwego zęba
W zależności od stanu zęba stomatolog może zaproponować jedną z poniższych metod leczenia:
• Leczenie kanałowe
Najczęściej stosowana metoda polega na usunięciu martwej miazgi, oczyszczeniu kanałów i ich szczelnym wypełnieniu. Pozwala to na zachowanie martwego zęba i zapobiega dalszemu rozwojowi infekcji.
• Ekstrakcja zęba
Jeśli ząb jest mocno zniszczony lub pojawiły się poważne powikłania (np. torbiele, ropnie), stomatolog może zalecić jego usunięcie.
• Wybielanie martwego zęba
Jeśli ząb ściemniał, ale został uratowany dzięki leczeniu kanałowemu, można zastosować wewnętrzne wybielanie, które poprawia jego wygląd.
Powikłania nieleczonej martwicy zęba
Niepodjęcie leczenia martwego zęba może prowadzić do poważnych problemów, takich jak:
- rozwój ropnia i torbieli,
- zapalenie tkanek okołozębowych,
- zanikanie kości szczęki,
- rozprzestrzenienie infekcji na inne części organizmu, w skrajnych przypadkach nawet do sepsy.
Jak zapobiegać martwicy zęba?
Oto działania, które pozwolą Ci zapobiec martwicy zęba:
- regularne wizyty u dentysty – kontrole pozwalają wcześnie wykryć problemy i uniknąć poważnych konsekwencji;
- dbanie o higienę jamy ustnej – codzienne szczotkowanie, nitkowanie i stosowanie płukanek antybakteryjnych;
- ochrona zębów przed urazami – np. stosowanie szyny ochronnej przy bruksizmie lub ochraniacza podczas uprawiania sportów kontaktowych;
- szybkie leczenie próchnicy – nawet niewielki ubytek może w przyszłości doprowadzić do poważnych problemów.
Podsumowanie
Martwica zęba to poważny problem, który wymaga natychmiastowej interwencji stomatologicznej. Wczesne rozpoznanie objawów, takich jak zmiana koloru zęba, ból czy nieprzyjemny zapach z ust, pozwala uniknąć groźnych powikłań. Leczenie kanałowe daje możliwość uratowania martwego zęba, jednak w niektórych przypadkach konieczna jest jego ekstrakcja. Regularne wizyty u dentysty i odpowiednia higiena jamy ustnej to najlepszy sposób, aby zapobiec martwicy i cieszyć się zdrowym uśmiechem przez lata.
