Bruksizm to choroba polegająca na patologicznym zaciskaniu szczęk. Jej objawy nasilają się szczególnie w nocy, a do przyczyn zalicza się wady zgryzu, czynniki neurologiczne, predyspozycje genetyczne czy też przewlekły stres. Jeśli nie podejmiemy leczenia niekontrolowanego zgrzytania zębami, grożą nam pęknięcia szkliwa, rozchwiania zębów, krwawienia dziąseł czy też podrażnienia policzków oraz języka. Ale nie tylko. Udowodniono, że bruksizm ma negatywny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu, prowadząc do różnego rodzaj problemów z oczami, uszami, a także bóli mięśni twarzy.

Bruksizm to coraz powszechniejszy problem. W dzisiejszych czasach jesteśmy wyjątkowo mocno narażeni na stres, przez co z niekontrolowanym zgrzytaniem zębami zmaga się większa część społeczeństwa niż jeszcze kilkanaście lat temu. Nieleczony bruksizm wiąże się z wieloma przykrymi konsekwencjami i właśnie dlatego tak ważne jest, by szybko podjąć z nim skuteczną walkę.

Przyczyny bruksizmu

Organizm człowieka jest całością. Z tego powodu jedna dolegliwość może mieć przełożenie na różne układy i części ciała. Bruksizm może powodować bóle różnych okolic głowy, mięśni karku oraz mięśni okołokręgosłupowych i obręczy barkowej. Część pacjentów skarży się na migrenę w czasie, kiedy tak naprawdę cierpią na bóle głowy okolicy skroniowej i czołowej. Dowiedziono, że aż 80% osób, które obserwują u siebie te dolegliwości, to pacjenci, którzy tak naprawdę cierpią z powodu bruksizmu. Wydawać by się mogło, że nieistotnym jest dlaczego boli głowa, że ważne jest to, by przestała. Z punktu widzenia pacjenta takie myślenie jest jak najbardziej uzasadnione, jednak medycznie bardzo ważnym jest poznanie przyczyny. Tylko w ten sposób lekarz będzie w stanie wdrożyć skuteczną kurację. Migrena ma podłoże neurologiczno-naczyniowe. Napad migrenowy jest spowodowany zwężeniem naczyń mózgowych, przy jednoczesnym wydzielaniu dużej ilości serotoniny. Silny ból głowy to tylko jeden z objawów migreny.

Musimy w tym miejscu podkreślić, że bóle głowy przy bruksizmie są wynikiem wzmożonego napięcia mięśni głowy i szyi. Powstają one w wyniku nadmiernego napięcia w obrębie narządu żucia. Objaw ten jest spowodowany przez źle dopasowane plomby, mostki, protezy, korony albo przez żucie gumy. Jednak to nie jedyne wyjaśnienie tego problemu. Poza tym wyjaśnieniem lekarze doszli do wniosku, że zaciskanie zębów ma także podłoże psychosomatyczne. Oznacza to, że długotrwały stres i silne napięcie mogą powodować wystąpienie objawów. Te w pełnej klasie i okazałości są widoczne, kiedy połączymy czynniki, które możemy określić jako "zwarciowe" z tymi natury psychicznej.

Objawy bruksizmu

Bruksizm objawia się głównie podczas snu, dlatego też większość pacjentów przez dłuższy czas nie ma nawet świadomości, że zmaga się z tym problemem. Jak zatem dostrzec, że wykształcił się u nas tego typu stan chorobowy? Głównym czynnikiem wskazującym, że występuje u nas niekontrolowane zgrzytanie zębami, są bóle głowy pojawiające się tuż po przebudzeniu. Osoby, które cierpią na bruksizm, mają też równo, nienaturalnie pościerane zęby, a także można zauważyć u nich popękane szkliwo, recesje dziąseł, zaniki przyzębia, oraz rozchwianie zębów.

Do objawów bruksizmu możemy też zaliczyć nieznośne bóle pojawiające się w okolicach stawu skroniowo-żuchwowego. Na początku mamy do czynienia ze stanami zapalnymi, które z czasem mogą się przekształcić w zmiany zwyrodnieniowe. Podczas żucia czy mówienia pojawiają się wówczas dolegliwości, które nie pozwalają na swobodne poruszanie szczęką.

Bruksizm może się objawiać na różne sposoby. Poniżej podamy te najczęściej występujące.

Objawy dotyczące zębów:

- rozchwianie zębów
- ścieranie i pękanie zębów
- pojawienie się ubytków klinowych.

Objawy dotyczące dziąseł:

- krwawienia dziąseł
- zaniki przyzębia
- przygryzanie języka
- przygryzanie policzków.

Objawy dotyczące stawów skroniowo-żuchwowych:

- ograniczona ruchomość żuchwy
- bolesność okolicy stawów skroniowych lub kąta żuchwy
- zaburzony tor żuchwowy przy otwieraniu lub zamykaniu ust
- trzaski oraz przeskakiwanie żuchwy podczas szerokiego otwierania ust (może wystąpić, lecz nie musi).

Objawy dotyczące mięśni:

- przykurcze mięśniowe
- bolesność samoistna lub uciskowa
- jedno lub obustronny przerost mięśni twarzy i ewentualnie szyi (twarz może stać się kwadratowa, jak mówimy potocznie)
- ograniczona ruchomość głowy.

Objawy dotyczące wzroku:

- suchość oka
- uczucie wysadzania oka
- okresowe nieostre widzenie
- bolesność okolicy oczodołów.

Objawy dotyczące słuchu:

- bóle ucha
- zaburzenia równowagi
- szum w uszach.

Leczenie bruksizmu

Nie ma większej trudności w zdiagnozowaniu tego schorzenia. Objawy są na tyle charakterystyczne, że każdy doświadczony lekarz je wychwyci. Dysfunkcje, które dotyczą zwarcia zębów oraz zaburzenia balansu sił żucia można udowodnić podczas przeprowadzenie specjalistycznych testów. Wykażą one, czy nasz pacjent nie cierpi na tę przypadłość. Przyczyn jest, jak pisaliśmy, wiele. Wywiad lekarski, który obejmie takie zagadnienia jak styl życia pacjenta, typ wykonywanej pracy, jego konstrukcję psychiczną, przebyte choroby i urazy, inne dolegliwości, które sprawiają, że pacjent odczuwa dyskomfort, pomaga w postawieniu prawidłowej diagnozy, przyspieszając proces diagnostyczny.

Leczenie bruksizmu wymaga czasu i cierpliwości. Zwykle polega na korekcji zgryzu poprzez działania protetyczne, ortopedyczne, ortodontyczne lub zastosowanie szyn odciążających staw skroniowo-żuchwowy. W celu leczenia objawów bruksizmu podaje się też leki uspokajające, które mają za zadanie zmniejszenie napięcia nerwowego.

Zabiegi leczenia bruksizmu odbywają się w profesjonalnych gabinetach dentystycznych i są przeprowadzane przez lekarzy stomatologów. Ich głównym celem jest wyeliminowanie wad zgryzu, które są odpowiedzialne za stan chorobowy. Aby to zrobić, pacjentowi zakłada się zwykle (w zależności od przypadku) aparat ortodontyczny bądź też nowoczesne ortodontyczne nakładki.

Szyny relaksacyjne

Najczęściej w celu wyleczenia bruksizmu stosuje się tak zwane szyny relaksacyjne. Są to zwyczajne nakładki na zęby, które udaremniają pacjentowi próby zaciskania zębów i nimi zgrzytania. Szyny te zwykle nakłada się na noc, gwarantując tym samym zaprzestanie ścierania zębów i rozluźnienie mięśni stawu skroniowo-żuchwowego.Dzięki szynom relaksacyjnym pacjenci mają komfort spokojnego snu oraz normalnego funkcjonowania w ciągu dnia.

Jak wygląda nakładanie szyn relaksacyjnych w gabinecie stomatologicznym?

Wykonanie szyny relaksacyjnej wymaga zazwyczaj zaledwie dwóch wizyt w gabinecie stomatologicznym. Podczas pierwszej z nich lekarz wykonuje wycisk łuku zębowego, aby protetyk mógł stworzyć nakładkę idealnie dopasowaną do naszego uzębienia. Na drugiej wizycie mamy już możliwość odebrania specjalnie przygotowanej dla nas nakładki, którą w zależności od zaleceń powinno się nosić przez cały czas (ściągać wyłącznie podczas jedzenia, szczotkowania, itp.) lub też tylko na noc. Użytkowanie szyn relaksacyjnych jest komfortowe, dlatego że ze względu na doskonałe dopasowanie nie osuwają się one z naszych zębów, co równocześnie wiąże się ze zwiększeniem skuteczności leczenia.

Termoformowalne szyny relaksacyjne

Problem bruksizmu dotyka coraz większej części społeczeństwa, a zatem producenci postanowili jak zwykle wyjść nam naprzeciw. Termoformowalne szyny relaksacyjne to gotowe nakładki na zęby, które możemy dostać w specjalistycznych sklepach stomatologicznych. Są one wykonane z najwyższej jakości materiałów i formuje się je w jamie ustnej samodzielnie, idealnie dopasowując do własnego uzębienia. Zazwyczaj proces „formowania” szyny polega na zanurzeniu jej w gorącej wodzie, a następnie umieszczeniu w jamie ustnej i zagryzieniu. Nakładki te są przeznaczone do kilkukrotnego wykorzystania, ponieważ po ponownym zanurzeniu w wodzie powracają do swojego pierwotnego stanu. Nie zawierają toksycznych związków i mogą ich używać nawet dzieci, które ukończyły dwunasty rok życia.